Saturday, 20 June 2009

Lekhasimung

Lekhasimung wngkha rem lekhama, manwi banokma tai phunukmukumu rokno twiwi swrwngmung tai porimung no hwno.

Wngthang Jorarem

Wngthang swkang
Wngthang kwcham
Roman Bugraha
Chin Bugraha
Byzantine Bugraha
Thuruksa Bugraha
Kwchar Mol
Mongol Bugraha
Lamkwtal Mol
Koloni mol
Phwrwnglaima mol
Ingres Bugraha
Wngthang Kwtal

Mahatma Gandhi

Mohandas Karamchand Gandhi (October 2 1869 - January 30 1948) wng kha India hakotor ni khoroksa uansukkrwng tai sikrwng Ojama. Bono India Hakotor ni "Pha" hwnjago tai bono "Mahatma" hwnwi bo mung pharjago. Mahatma Gandhi India hator no Britain ha ni yakni phiyokma ni o jotoni slai nangkukma borok hwnjago.

Michelangelo

Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni (March 6, 1475 - March 18, 1564) Khoroksa Italini taknai, akuknai, arkitek tei koklopnai. Bini kotorkuk samung hwnkhe David no takmani.

Bini mungkotor samungrok:
Pieta
David
Moses
Adam

Dopha Tongsimung

Dopha wngkha borokrok kuthumlaiwi thumsa khe tonglaimanino hwno. Khungsa Dopha o borokrok kwrwngwi tonglaimani raida snamwi tonglai o.

Kompiutar

Kompiutar wngkha kaisa "machine" je borok samani haino samung tango. Borok Kompiutar no samungtangjaknaino sawi samung o thepa o. A samungrok kwbang podrepod wngwi mano: thwngmung, sinema naimung eba khe internet naimung rok. Kompiutar saisung saisung kunu samung tangwi manya, bono chwng se ma sao tamo samung tangna nang.

Kompiutar lekhamung rok belai dati khlai mano tangwi hwnba khoroksa "programmer" Kompiutar no bahai khe samung tangna nang hwnwi kok swiwi rw kha. Kompiutar no rwchapmung khnanani bagwi, bwchap porina bagwi, swina bagwi eba khe kwbang dalbidal samungo chwng thepawi mano.

Thursday, 19 March 2009

Hukba



Hukba wngkha chahmung tei nangma manwi manna bagwi maithai rok no kaiwi tor rwma tei mal rok no pusima no hwno.
Hukba o hao maithai kaimani raida tei aboni rang-puisa twiwi sio tei mal rok no pusi ma ni raida rokno bo naio.
Hukba khlaiwi borok rok tei mal rokni bagwi chahmung rok wngo. Hukba twi tei juda juda manwi rok bo wngjago, abo rok wng kha khumbubar, buphang-uaphang, mal rokni bukur, tula, ul, ako rok.
Hukba 10,000 bisi swkang ni simi wngwi phai kha hwnwi sajago.

Khristan

Khristan hwnjaknai wngkha a borok je Jisuno rwktharo, Bini kok samani tei raida rwlangmarokno poito khlaio. Jisuno Khristo hwnwi bo hwno phiyaba Bono Khristo Jisubo hwnwi mano. Baksaba Bono Jisu Khristo hwno. Jisuno Khristanrok Kaitorni sajla hwnwi poito khlaio, kwthang tongsakno swnamnaisa Kaitor haikheno sumsok kwrwi khlaiwi bo haiphano majra berjagwi kruso kanta tokjagwi khachiwi rwjakkha. Hainohai salthamni salo Bo thangwi bachakha tei Boni sagrirokno hamthoma rwi kwlangkha. Bebak Khristan bodolrokno o kokno poito chao tei go-bo-gosio.

Khristianrok poito khlaio je Bo bebaknono paiphlaiya langma rwi mano. Kwbangkuk Khristanrokno o kokno poito khlaio je Kaitor khoroksa simise (monotheist), phiyaba baksa omtwi poito khlainairokbo tongo je Kaitorle tongono phiyaba tei kwbangma mwtairokbo tongo tamokheba bohrokno khulumya (henotheist), tei Mormon bodolrok hwnkheba hai poito khlaio je Pha Kaitor, Sajla Jisu Khristo tei Phola Kwthar khoroktham thansa wngwise Kaitor hwnjago. Hayungo tabuk naiwi naikhe 2,100,000,000 ni slai kwbang Khristan hwnjaknairok tongbaio.

Kokthai bokhri

Khristan, o mung wngkha Khristo nise ongkhormani. Khristo hwnmani abo Nasaret ni Jisu hwnwino romjago. Elembakni Smai Kwtal bisingo Samung 11:26 o bwtang poriwi naikhe sio je aphruse swkangkuk Khristan hwnwi bumung pharjakmani kokno. Sagrirok Antiok taunose swkangkuk Khristian hwnjago. (Gr. χριστιανους). Aphru Khristan hwnmani abo Khristoni sagri tei bono rwktharnai rokno hwnmanise.

Khristan o kokthaino "Khristobai tongo" hwnmanise tei omo Grik kok bai (Χριστός) (Khristós) o kok "chongjak borok" hwnmanise. Khristos hwnmani o kokthaibo Hibruni Moshiak (Hibru: משיח, abono "Messiah" hwnwibo swiwi mano)(Arab kok bai "Maseeh" مسيح) kokthaini se najakmani. Smai Kwtalni bisingtwi hai saimano je, Antiok tauno Jisuno sagri haikhe rwktharnai rokse Khristan hwnjakmani.

Tripura (Twipra)



Tripura wngyakhe Twipra wngkha India hani bisingo haste kaisa. Twiprani nokyung (capital city) wngkha Aguli.

Kokborok

Kokborok wngkha Borok dopha wngyakhe Tripuri hwnjaknairokni kokse. Kokborok tabuksak naikhe India hao Tripura, Mijuram, Asam haste tei Banglades hani bisingo sajago. Kokborok sanairok bebagwi khorok 1,000,000 ni slai kwbang tongbaio.

Kokborok sanai dopharok

Kokborok sanai dopharok tabuk India tei Banglades hao tongbaio. Bohrokni bere kwbangkukno Indiao tongbaio. Kokborok sanai dopharok wngbaikha:

Debbarma
Jomatia
Koloi
Murasing
Riang
Uchoi
Noatia
Tripura

Soisimung

Soisimung hwnkhe kubuikrak tei kubuikuk khe simung thum mani tei sai man mani no hwno.

Hukumu

Hukumu hwnkhe borokrok ni tomung tei borok bosong ni snammung roktwi wi simung.

Tang Soisimung

Tang Soisimung hwnkhe Borok rokni kolmanwi tei yaksnam manwi twiwi simung.

Tang Soisimung no teibo hwnwi mano:

1. Samung o thepama Machine rok tei kolrok ni simung

2. Machine, manwi, kol, tei lama rok je chwng samung khungsa khlainani o thepa o (naikhe: Nokrok snamma eba hamkrai ni bagwirogo).

3. Hukumu snammani ( Manwi snammung simung eba nokha sakao birmung soisimung).

4. Soisimung, lekhasimung tei misinsimung joto khlaimanma sai manmung.

5. Goniswbaima simung o khe, Tang soisimung, chini tongmani saimanma tei manwithum no twiwi hammanwi tei nangma manwirok snamma no hwno.

Wngthang

Wngthang hwnkhe o Hayung joto agini tei tabuk ni wngmung rok ni kok thumwi simung tei phrwngmung. Wngthang Simung wngkha je Borokrokni tei Hakotorni wngma rok aborok no sai manmani. Wnghtang simung o chwng agini wngmingrok no naiwi boni twi chini kokphil snamo.

Ha Simung

Ha simung wng kha chini tong mani o Hator sakani joto manwi twi simung tei sai manmung. O Hator sakani joto twima, twijlang, mura, aoli tei borokrok ni tongmung no twi wi chwng Ha simung o naio.